Noite de cerco

Unha xornada de pesca a bordo do Costa Cordal


Día: xoves 15 de setembro
Hora saída: 16,30h.
Banco de pesca: Os Setiembres", conxunto de baixos formados principalmente polos Canteiros e o Pragueiro, a unhas tres millas por fora da Illa de Sagres.
Armase aparello de cerco para o xurelo.

Predicción do tempo: alerta laranxa para toda a costa galega ao entrar a noite.






O Costa Cordal

Porto base: Tragobe.Cambados
Armador: familia Costa Cordal
Tripulación: 2 patróns + 7 mariñeiros

preparando para saír

outros barcos no porto de Tragobe-Cambados

Navegación: Porto de Tragobe - Os Setiembres

Saímos con "calma chicha". Temperatura alta, 16º, dez máis que o día anterior. Se cadra ese cambio brusco de temperatura é o anticipo da predicción de alerta laranxa por fortes ventos do suroeste para a noite. 

polígono de bateas de Cambados na proa

O Grobe a babor

Cambados pola popa

Os patróns fixan o rumbo na ponte mentres a tripulación se relaxa durante a travesía.

Cae a noite
Os días son curtos, ao achegarnos a Sálvora vai caendo a noite enriba.

paso por Vionta

Outros barcos do cerco seguen o mesmo rumbo, pronto se irán achegando máis dende as vilas de Ribeira ou Aguiño, todos co mesmo destino e a mesma ansiedade.







Polo paso de Sagres

Ao chegar ao faro do Sargo para sair da Ría de Arousa na enfilación do paso pola Illa de Sagres, o mar cambia, deixandose notar un lixeiro mar de fondo.

Faro do Sargo

Illa de Sagres

Laxe Negra

 

Deixamos Sagres pola popa e rebasamos polo través o Faro de Corrubedo. Estamos fora da Ría, a partires de aquí, unha hora e media de navegación en mar aberto ata chegar aos "Setiembres".

Detalle da enfilación aos Setiembres na pantalla do ploter.

secuencias na proa:

A pesca

maqueta aparello de cerco

Son as sete e media da tarde, xa queda moi
pouca luz. "Coa noite o peixe emerxe do fondo", afirma o patrón.
Estamos ao pé dos Canteiros e a través da sonda localízase peixe, con todo probabilidade, xurelo. Soa a bugina e os mariñeiros colocanse cada un no seu posto. Vai a empezar a largarse o aparello.

A partir deste momento e ata que se volvan a encender as luces do barco, non se permite empregar o flash da cámara xa que pode influir no comportamento do peixe.




O patrón berra con forza: "listos", e cada mariñeiro resposta para confirmar a correcta disposición para empezar a maniobra de largar o aparello 

listo para largar

preparando a boia

Ao largar a boia, o aparello vai saíndo mentres e barco avanza para completar o cerco. Despois recóllese a boia por proa e empeza a maniobra de traer o aparello a bordo ao tempo que se pecha o cerco por baixo. 

Outros barcos do cerco concentranse para largar e escasa distancia pegando uns aparellos con outros.




Finalizado o peche do cerco, dende o sonar calcúlase a cantidade de peixe que pode estar atrapado no aparello, calcúlanse unhas 350 caixas de xurelo. Préndense e luces de a bordo, xa se pode acender o flash.

 

Sonar (esquerda) e eco-sonda (dereita)

  

Diferencia entre un sonar e unha eco sonda marina:  Ambos instrumentos empregan o mesmo principio, o tempo que tarda en ir e volver una onda de sonido ou ultrasonido. A ecosonda é básicamente unidireccional, apunta hacia abaixo e a súa función é medir a profundidad. O sonar, por contra, é multidireccional e funciona como un radar de profundidade, o seu obxectivo detectar ecos sumerxidos que delatan a presencia dos bancos de peixe.

Recollendo o aparello

 
Toda a tripulación participa nas tarefas para traer o aparello a bordo.  

Un traballo que se realiza coa axuda dos aladores hidráulicos pero o traballo a man, coma antigamente, segue a ser fundamental para recoller ordenadamente o aparello por proa e por popa. 

                  








A enxagua
  
O peixe empeza a burbullar na superficie, é o momento de ir embarcando o aparello con coidado de non facer "bulsada", esto é, que o peixe non divida o cope en dúas bolsas de peixe superpostas.  
É un lance de xurelo grande, de "cinco pezas dous hilos", afirma o patrón. 
 

video: enxajuando ou avillando

O peixe

O peixe métese a bordo co salabardo e vaise distribuíndo nas caixas co xeo correspondente para mantelo o máis fresco posible ata chegar á terra.

Alerta laranxa

Os patróns apremian aos mariñeiros para acabar de meter o peixe a bordo. En apenas medio minuto pasamos da calma absoluta a unha galerna que obriga a toda a flota a tirar para terra en busca de abrigo. 

As previsións de alerta laranxa acertan. Acábase de recoller o aparello xa co barco a toda máquina para chegar canto antes á lonxa de Ribeira.

  

 

De camiño o vento vai en aumento. No radar de superficie amósase un frente activo do suroeste que pronto se deixa notar mais ao norte, a altura da reserva mariña dos Miñarzos (entre Muros e Lira).
As comunicación por radio entre os barcos é constante alertando a toda a flota do empeoramento do tempo.

Descarga en Ribeira

O Costa Cordal é dos primeiros barcos grandes e chegar á lonxa para descargar. O peixe xa está vendido de antemán, a unha media de 14,50€ a caixa. (Unha caixa 12Kgr, aproxim.). A maioría para venta en fresco e moito, para as prazas de Portugal.  O patrón estaba no certo, en total arredor de 350 caixas.

En apenas unha hora todo o peixe está metido nos camións de transporte. Son arredor das 11 da noite e os patrón deciden dar un descanso.
De momento non se sabe se o barco vai sair de novo a pescar. As previsións son de vento para toda a noite. Se cadra pola mañán cedo inténtarase outro lance dentro da Ría, posiblemente na Pragüiña. Algús mariñeiros quedan a bordo, os máis novos dediden ir a terra a tomarlle algo. En terra atopamos con moitos mariñeiros coñecidos que comentan as incidencias da noite, da semana, do precio do peixe..., en fin, hai sensación de que o resto da noite vai ser tranquila. Achegáse a fin dunha semana de duro traballo para todos os mariñeiros do cerco, polo menos, estan contentos, o venres é día de cobro.

  
Regreso

Coas primeiras luces do día, soa de novo a buguina e a tripulación se prepara para regresar a Tragobe. Os patrón deciden non largar de novo, saben que foi unha semana boa de pesca e os mariñeiros están cansos. Non queren tentan á sorte cun derradeiro lance que poida causar unha avería de última hora.

  

Son as 10, 30h da mañán do venres, estamos atracados de novo no porto de Tragobe e aos mariñeiros ainda lles queda aclarar o aparello, limpar as caixonadas e deixar todo listo para a seguinte xornada, pero alomenos hoxe durmiran na casa e para a semana a empezar de novo na loita co mar e a vida mesma. 

 

• video:

limpando o aparello

 Agradecementos:

Quero agradecerlle aos patróns, a José Ramón e a Moises, que me deixaran embarcar no Costa Cordal para vivir con eles toda unha xornada de pesca ao cerco, dándome a posibilidade de mergullarme no seu día a día, nas súas incertezas sobre a fortuna da pesca, a responsabilidade sobre as almas embarcadas que penden da sabiduría ao timón..., tamén a inquedanza sobre a previvencia dun oficio que desenvolven dende nenos. Moita sorte patróns.

José Ramón:


                                                           



Moises:

É como nón a todos os mariñeiros que me acolleron coma un mais, compartindo con eles o seu traballo e o súa xeito de vida. Agradecementos para Rafa, Abdulá, David, Alfonso, José Chorén, Rober e Bernald Merche. Sorte amigos, ata sempre.

Remate:

Foi un día intenso, dende as 16.30 horas do xoves ata as 11.00h do día seguinte, unha xornada normal ao cerco onde a incertidume é unha constante. Nunca se sabe o que pode pasar, as veces o peixe é esquivo, como a sardiña, que dun día para outro desaparece. Hoxe mesmo, en menos dun minuto o mar pasou da calma absoluta a unha galerna de medo. Por sorte, o Costa Cordal xa tiña case todo o peixe e o aparello a bordo. "Esto pasa perto das pedras e témola armada", comenta o patrón, para finalizar cun "así é a vida dos mariñeiros", nunca se sabe. Para min, a experiencia foi coma unha xanela aberta ao mundo dos mariñeros do cerco e pesquei un feixe de sensacións novas.  Eternamente agradecido e boa pesca compañeiros.  

Costa Cordal. Porto de Tragobe. Cambados. 16 de novembro de 2012