Translate

miércoles, 30 de noviembre de 2016

A Sicamontes: unha dorna indultada.



Ris, ras

Que dura e implacable é a rasqueta..., ris, ras! 
Ela soa apáñase para escaravellar todo o que se agocha por debaixo do corredor, coando asubíos de desfeita polos embornais. 
É un coro de estrago acompasado cos golpes de martelo que se afunden nun eco podre redobrando por entre as táboas de cubrir e mais polas de virar..., 
Unha partitura escrita coas bágoas de ferruxe devalando entre cravos furados até o calime, pintando pentagramas revirados que aventan o barco dende o rodame até o cofiño. Ris, ras! 

Exidio Cuíñas (decembro 2016)


A Sicamontes. Historia dunha dorna indultada (en clave de humor)

 Foi na primavera deste ano cando chegou a Cambados unha nova dorna. Coma tod@s aqueles que se fan cunha dorna por primeira vez, os seus compradores (Bruno e Fernando) puxeron nesa operación o prezo da ilusión por converterse en armadores dunha tipoloxía de embarcación tradicional tan salientable como é a dorna.

A Sicamontes recén chegada ao porto de Tragobe-Cambados.

 A cousa pintaba ben, unha dorna xeitosa da Illa de Arousa coa "garantía" de ser unha das embarcacións da ENT (Escola de Navegación Tradicional), pintadiña, completamente aparellada para a vela..., en fin, unha xoia que animaba aos seu armadores a cruzar a Ría de cabo a rabo durante todo o verán sen parar.
En principio tan só un pero: os papeis¡ Pero ben, "xa aparecerá algo con que solucionar os atrancos burocráticos".

Aínda que aparentemente a dorna estaba lista para iniciar unha tempada de navegación, os seus novos donos quixeron levala a terra para darlle unha pequena revisión antes de lanzarse a conquistar a Ría e aquí cometeron un erro de principiante: agarrar unha rasqueta e poñerse a espir o barco para mirar por debaixo do refaixo, isto é, quitarlle un pouco de pintura para ollar a boa conservación da madeira curada co tempo e a salitre.
Pero oh! sorpresa, por aquí aparece un cravo sen cabeza, por alá un furado e por acolá un descunchado..., en definitiva, "hai que chamar a un carpinteiro".

Boa decisión, sen dúbida nestas operacións para facerse cun barco vello, o mellor e ir co carpinteiro antes de facer a compra. 
E claro, xa sabemos como fan os carpinteiros cando se lles pon un martelo nunha man e unha pata de cabra na outra:
- Para xa que quedamos sen barco -laiábanse os flamantes armadores co renxer da madeira.
- Hai que chegar ao san -replicaba o carpinteiro.

Ben, pois cando o carpinteiro deixou de quitar madeira, a dorna estaba irrecoñecible, coma se lle pasase un tremendo temporal por riba levando media dorna con el.





  


A reconstrucción

O caso é que lonxe de desanimarse, os armadores deciden tirar para adiante e darlle unha nova oportunidade a un barco que de dar noutras mans, posiblemente acabaría ardendo na fogueira de San Xoán (moi preto no calendario nesas datas).

E así, empezaron a despintar todo o barco para evitar novas sorpresas, con cada ris-ras de rasqueta se elevaba un suspiro de alivio ao ir comprobando que a desfeita tan só se quedaba nas táboas de cubrir, algunha que outra caderna e un anaco do corredor. Se cadra a cravación tampouco estaba non seus mellores momentos, pero en fin, había que tirar para adiante -imaxino eu-.

E mentres o carpinteiro tomaba medidas para repoñer a madeira danada, os propietario dedicáronse a todo aquilo que estaba nas súas mans: tratar a oxidación, substituír aqueles cravos en peor estado, saneamento global do interior e exterior...,



despintando a dorna e saneando as cadernas

Pasados apenas un par de meses, a dorna lucia xa as súas táboas novas e o barco recibía unhas cantas mans xenerosas de Xylacel fondo polo exterior e aceite liñaza polo interior.




Pouco a pouco a dorna ía recuperando vida, e logo dunhas mans de aceite con minio ao conxunto do casco, a dorna semellaba cobrar vida de novo, poñendo ilusión e satisfacción nas facianas dos armadores logo de tantas horas de rascar e lixar até desgastar as unllas.


  O caso é que logo dos períodos necesarios de secado entre capas e moita aplicación de "Sicaflex" (levou Sica a montes), chegou o día de vestila de novo, neste caso de azul (como a moneca que tiña aquela rapaza):



De proa

 
De popa

 E chegou o dia de botala ao mar:





E logo dos necesarios días de inchado da madeira para selar o casco, chegou o día de volver a navegar:



A Sicamontes reflotada en Tragobe
 
Amarrada na Mariña Tradicional Porto de Cambados












Probando velas:

A Julicheira                                                              A Sicamontes































E a remos (Regata da Valvanera. Organiza: Asociación A Torre. Cambados):


Chegando a meta: tripulacion: Rosa, Xaquín e Cristal  

 









 




O importante en todo caso é que a Sicamontes xa forma parte da flota de embarcacións tradicionais de Cambados, e así a vimos neste verán acompañando ao resto da flota cambadesa:
 

 


  



A Sicamontes pola popa do Unicornio. Ao fondo a Julicheira. Xornadas de Vela Tradicional


 remate:

Imos chegando ao final dunha historia con final feliz, polo menos neste caso, a dorna escapou das gadoupas do estrago, do abandono e a indiferenza para volver ao mar coa dignidade que nunca debeu perder. E lonxe do ton de brincadeira do texto que acompaña esta entrada, quero felicitar aos armadores da Sicamontes (Bruno e Fernando), no empeño por devolver a vida a esta dorna, porque con cada barco tradicional indultado, tamén conseguimos un pouco de perdón para esta sociedade que o devora todo, esfameada de desfeita. 
Se cadra teríamos que pasar a rasqueta polos ollos máis a miúdo para poder ver con claridade o verdadeiro valor destes barcos..., ris, ras! 

En todo caso, quero resaltar especialmente a Bruno polo esforzo por levar adiante (agora como armador único) esta empresa con éxito, demostrando que ás veces os esforzos das asociacións de cultura marítima non é baldío, polo menos neste caso, penso que a súa proximidade co Clube Mariño Salnés (entidade a que pertenceu e mesmo foi directivo) aportou o seu para acadar este feliz indulto. Noraboa      
 Imaxe: Bruno a bordo da Muller de Balboas. Xuño 2009

miércoles, 9 de noviembre de 2016

O verán de esguello.



 
O verán de esguello

Regresamos, vogando, ás veces con vento, outras sen nada,

contado os días de mar que se descosen en cada salseiro.

Chegamos, pensando, as veces en algo, outras en nada,

medindo en millas os soños que debuxa o devagar mariñeiro.
                                         
                                                   Exidio Cuíñas (novembro 2016)
imaxe: Marcos Escudeiro


Me pido a min mesmo falar deste verán tentando resumir unha campaña longa, intensa, imaxino que abondosa..., quen sabe onde e cando prende a semente?

Por empezar por algún principio, falaría dese proxecto ambicioso, bonito e complexo que é a Mariña Tradicional Porto de Cambados, unha actuación que pretende recuperar o vello porto de Cambados como espazo activo de cultura arredor da recuperacion das embarcacións tradicionais para uso de tod@s os que queiran participar neste movemento que poderíamos chamar patrimonialización dos barcos vellos, esto é, facer enteder que un anaco destas embarcacións e das historias que agochan as súas reviradas fasquías son parte de nós mesmos.


aire para o patrimonio que afoga


imaxe: Porto de Cambados. 
autor: J.Bellver.



 Arrancamos...                                                                                              

O caso é que a partir de aquí, as tres entidades de cultura marítima de Cambados que se empeñan en dar vida a Mariña Tradicional Porto de Cambados -As Joritas, Clube Mariño Salnés e A Torre-, deciden sumar forzas nesta teima de manter o patrimonio a flote, isto é,  darlle un respiro a unha flota que afunde na memoria colectiva, barcos que se perden no fango como dano colateral dunha globalización que apesta a poliéster.

 
O Unicornio, A Muller de Balboas e A Airexa. Porto de Cambados. 2016



E así, falando dunhas cousas, de outras, de barcos, mariñas e recendos mariñeiros, prende a semente dun novo novo proxecto conxunto que nace co nome de  Asociación Cultural e Deportiva "VELA TRADICIONAL CAMBADOS", que se estrea co reto de organizar as I Xornadas de Vela Tradicional. 

E o que parecía unha cousa imposible, converteuse case sen decatarnos, nunha realidade que abrollou logo dun par de conversas aderezadas coa beberaxe da boa vontade. 

Certo que había medo ao fracaso. Apuntaríase alguén? Terían interese esas Xornadas de Navegación neses barcos vellos? Funcionaría esa simbiose de asociacións aparentemente tan dispares?


Pois para sorpresa de nós mesmos a cousa funcionou, para proba un botón:


primeiras clases en terra:












 aprendizaxe: 

tipoloxías embarcacións tradicionais, tipos de velas, aparellar un barco, os cambios de rumbo, o timón, manexo da escota, nudos e envergues...
   
                                                  
                                                                                              
                                                                                                        vista xeral Salón de Peña. Cambados. agosto 2016:









 e por fin imos ao mar:
 collendo corso..........                                               as embarcacións

A Airexa                                  O Unicornio


O UNICORNIO
Bote de Ribadeo
Asociación "A Torre"

imaxe: Iago Otero
 










https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/14358772_167009273742749_6878652120711314726_n.jpg?oh=25f5f890b13993fca4006852ab446dfe&oe=589B1C41 Características:  
    • Eslora: 5,90m      
    • Manga: 1,90m
    • Puntal: 0,80m
    • Vela: cangrexa, foque e trinqueta     
















https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/14368789_167009353742741_648234069467079317_n.jpg?oh=5216051161294483788e8874279234e0&oe=58CC4A43
O Unicornio na fronte.  Por popa, a Sicamontes e a Julicheira

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/14317520_167009270409416_424698311408646714_n.jpg?oh=28342472405166316faa2171f47a67d4&oe=588C3332









A Airexa    
Dorna de tope
Asociación "As Joritas"

Características:

    • Eslora: 7,20m
    • Manga: 2,50m
    • Puntal: 0,90m
       Vela cangrexa, foque e trinqueta






















A  Muller de Balboas
dorna de tope


Clube Mariño Salnés


Características:
  • Eslora: 5,40m
  • Manga: 2,00m
  • Puntal: 0,50m
      Vela: de relinga.




































O Rana
folkboat
Clube Mariño Salnés

características:
eslora: 7,80  , manga: 2,20 , puntal: 1,40
vela marconi, foque e asimétrico










remate:



Até aquí, o resumo dun verán de moito navegar, de aprender e compartir.
A semente está botada, quén sabe agora onde e cando prenderá.
Polo de agora amarrámonos a esa nova ilusión, "Vela Tradicional Cambados", un xermolo do que aínda non sabemos que rumbo collerá. 
Desexarlle en todo caso que medre con alegría e que ao seu carón, se consolide esa Mariña Tradicional Porto de Cambados que tanto arelamos.


imaxe: A Airexa. Porto de Cambados. 2016
autor: Marcos Escudeiro


Agradecementos á Asociación A Torre, As Joritas e ao Clube Mariño Salnés a todos os monitore/as e sobre todo, a todos os alumn@s pola disposición e azos por aprender.
Agradecementos tamén ao arquivo de imaxes da "Mariña Tradicional Porto de Cambados" en facebook.

A tod@s noraboa e moitas gracias.

Entrega de diplomas alumn@ I Xornadas de Vela Tradicional. Concello de Cambados. agosto 2016