Balandros de Cambados

Balandro "Yago". Cambados 1950

No blog de Arlillo temos unha entrada co título “mis memorias náuticas 3: la parrula y las regatas”, onde Arlillo, un home de 92 anos, fai memoria das regatas das dornas Nai en Vilagarcía de Arousa alá polos anos 50.

O artigo é un documento histórico de gran importancia no seu conxunto, pero a min en particular, interesame precisamente o comentario inicial:

“Estaba en dudas entre un balandro de un carpintero de ribera de Cambados llamado señor Padín, que se deshacía de sus balandros al irse a Venezuela..”.

¿Quen é ese Sr. Padín?

Falemos del, para os cambadeses “albarito” e para min un referente familiar moi presente.

Alvarito, ou “Lalo” como o coñecemos na familia, era un xoven entusiasta dos barco, aínda que a súa verdadeira paixóns era a aviación.

Alvarito "Lalo" revisando un avión da época

O seu carácter, sen dúbida apaixoado e emprendedor lle levan a acometer a empresa de crear un asteleiro de carpintería de ribeira no “Pombal”, unha zona na beiramar cambadesa do barrio de Triana (Fefiñans).


Peirao de Cambados. Anos 50

Naquel taller se deseñaban e construían balandros como especialidade principal, pero tamén racús e dornas de tope. Nunha entrada, aquí en Boudeva, xa falei das dúas dornas míticas construídas neste asteleiro, a propósito da “verdadeira orixe da Belida”, a dorna de tope recuperada pola asociación “A remadoira” de Vigo que conta con moitísimas probabilidades de ser cambadesa.




Probando un balandro. Travesía O Pombal-Vigo

Os probadores dos balandros: Eduardo e Joaquín (meu tio e meu pai)

O traballo deste pequeño asteleiro de carácter totalmente familiar e onde traballaron excelentes carpinteiros e ebanistas (como o mítico Antoniño o de “segundo”), pronto tiveron sona polo calidade dos deseños e da execución dos proxectos de construcción.

A clientela dos balandros chegaba dende Santarder, Barcelona, Bilbao ou Londres. Aquela loucura de realizar balandros na metade do século pasado nunha pequena vila mariñeira empezaba a ter resultados empresariais. Tanta foi a lista de pedidos que “Lalo” decide dar o gran salto e marchar ó Brasil a facer ás “américas”, construíndo un asteleiro especializado na construcción de balandros de alta gama. Brasil sen dúbida proporcionaba madeira de gran calidad e unha posición estratégica para o mercado americano (moi puxante naquela época de turbulencias de post-guerra en Europa). Xa instalado en Brasil e cun futuro prometedor por diante, a mala fortuna quixo que Alvaro morrese atropelado cando ía traballar ao estaleiro. Aínda hoxe resoan os ecos da traxedia na contorna familiar.

Albarito era un entusiasta, emprendedor e magnífico carpinteiro, máis contaba cun aliado que facía de “cerebro”, que deseñaba e decidía os proxectos a executar, este era o seu primo carnal, Egidio Lopez Padín, meu avó.

Albaro (en 1º plano á dereita) e detrás Egidio. Festa do ramo na inauguración asteleiro do Pombal

Xa teño falado de Egidio con motivo dun comentario no libro de Steffan Mörling “As embarcacións tradicionais de Galicia” onde se cita un artigo de Egidio publicado na Revista General de la Marina (1936), relativo á posibilidade de atribución dunha “orixe nórdica” á nosa dorna (artigo por certo empregado dun xeito sesgado no libro de Mörling e que se cadra falaremos outro día).

Era efectivamete Egidio, o que seleccionaba os modelos, os estudaba, os construía en maquetas e o que dirixía o proceso de construcción dos barcos.

Maqueta do balandro "Yago" realizada por Egidio e contruído no Pombal.
Este barco con base en Santander foi o dominador da súa clase no anos 50 nas regatas do Cantábrico.

Todo esto daría para moito pero quero simplemente comentar algúns dos referentes que tiña meu avó naquela época para deseñar os seus modelos de barcos, que non eran outros que as moitas coleccións de revistas da época coa temática do mar, os barcos e a cultura mariña. Aí van algunhas da coleccións do meu avó que eu conservo con devoción:

Algunhas inglesas e americanas como estas:













Tamén referencias francesas:





Sudamericanas como a arxentina "Modelismo Naval":



E tamén referentes máis próximos.







E como non, o referente maís perto, a de Ediciones CÉLTIGA, unha publicación adicada ó MAR, e onde por certo o historiador Caamaño Bournacell publica en 1942, unha entrevista a Egidio co título: "Un astillero en miniatura". (Nao Céltiga I)





á memoria de Alvaro, Egidio e Joaquín,
o soño do mar segue navegando en nós